Zonnepanelen, zonneboilers, windmolens, aardwarmte, waterstof als brandstof, vergistingsinstallaties bij boerenbedrijven: het Noorden zet fors in op hernieuwbare energie-bronnen. Op elektriciteit als vervanger van aardolie en (Groninger) Gas. Maar, daarmee zijn we er nog niet. Want we moeten ook toe naar een heel nieuwe infrastructuur. Niet alleen de opwekking moet anders, ook de distributie moet op de schop. Met het huidige elektriciteitswerk gaan we het niet redden.
Ander systeem
Ons huidige elektriciteitsnetwerk gaat uit van een paar grote, centrale opwek-plekken. Voor grote, stuurbare hoeveelheden energie. Met een aanbod, dat zich voortdurend aanpast aan de vraag. En daarna via een uitgekiend transportsysteem terechtkomt bij huizen en bedrijven. Maar in de nabije toekomst gaan we toe naar een heel ander systeem. Met veel meer kleine, lokale energie-opwekkers. In hoeveelheden die zich slecht laten sturen. Dat vraagt om heel andere opslag- en transporttechnologieën.
Gewenst moment
Bijvoorbeeld: als zonnepanelen op een zonnige dag veel energie opwekken, moet dit lokaal opgeslagen worden. Om dit later aan huizen, bedrijven en auto’s te leveren. Pieken in de vraag - voor het opladen van de auto of het draaien van een warmtepomp - vraagt om extra, in de buurt opgeslagen energie. Want het netwerk kan die pieken niet aan. Dus moeten onze huizen, wijken, dorpen en steden distributiesystemen krijgen die op het gewenste moment energie lokaal opslaan en distribueren. Zo’n infrastructuur bestaat nu nog niet.
Slimme technologieën
Onlangs waren een aantal VVD-fracties op bezoek bij de Universiteit Twente. Daar worden - samen met andere kennisinstellingen, energie-coöperaties en bedrijven - verschillende technologieën onderzocht. Slimme technologieën voor de kleinschalige opwekking, distributie, beheer en opslag van energie. Dit onderzoek heeft al veel kennis en ervaring opgeleverd.
Afstemming
Maar wat nog ontbreekt zijn plekken waar de nieuwe concepten en technologieën in samenhang uitgeprobeerd kunnen worden. Proeftuinen, voor een slimme integratie en afstemming tussen alle technische componenten in het systeem. Maar ook voor de afstemming met de energiegebruikers. Want de werkelijke waarde van nieuwe technologieën zit ‘m vooral in de toepasbaarheid:
- wat kan je ermee?
- hoe flexibel is het in te zetten?
- wat betekent dit voor het dagelijks leven?
- welke wet- en regelgeving is daarvoor dan nodig?
Oftewel: kan hiermee - voor een wijk, een dorp of een hele regio - een goed werkend systeem worden neergezet? Een systeem dat robuust genoeg is om onafhankelijkheid te creëren? En veranderingen in opwekking en vraag op te vangen? Want gedrag van de gebruikers en acceptatie van de nieuwe energievormen zijn essentiële randvoorwaarden voor het succes van een nieuwe infrastructuur.
Noord-Nederland
Noord-Nederland is de ideale plek voor zulke proeftuinen. Want er is bij bedrijven en kennisinstellingen al veel energie-kennis aanwezig. Provincies en gemeenten werken al goed samen