Het beeld van lange rijen van mensen wachtend in de kou om een aanvraag in te dienen, is beschamend en onwaardig. De teleurstelling van velen die er niet in slaagden online hun aanvraag in te dienen en de onzekerheid waarin velen nog verkeren is invoelbaar.
Regeren is vooruitzien, maar het is ook noodzakelijk om te reflecteren en terug te kijken naar de effecten van het overheidsbeleid en een les te trekken naar de toekomst. Kortom een blik in de spiegel op onze eigen rol, die van onze bestuurders en het Rijk.
Het bestuursakkoord dat de bestuurders van de aardbevingsregio in 2021 met het Rijk sloten, bracht een extra pakket aan maatregelen van 1,5 miljard naast de lopende versterkingsoperatie en de schadeafhandeling. Het pakket had als doel om rust, duidelijkheid en voorspelbaarheid te brengen en de schadeafhandeling en versterking te versnellen. Onderdeel van het akkoord was een woningverbeteringssubsidie van 300 miljoen van maximaal 10.000 Euro per inwoner. Bedoeld als een kwaliteitsimpuls, een positieve investering die door de wijze van uitvoering en de gewekte verwachtingen is omgeslagen in een negatief verhaal grote teleurstelling. Jammer
Het grote probleem van de 10.000 euro is de wijze waarop de verdeling is vormgegeven. Via een subsidie met een plafond dat niet hoog genoeg lag om iedereen te kunnen bedienen. Het is bij vele subsidieverleningen normaal dat de aanvrager aan vele voorwaarden moet voldoen en dat er aanspraak gemaakt kan worden tot de pot leeg is. Bij de uitwerking van deze subsidievoorwaarden is ervoor gekozen om de lat laag te leggen. Op deze wijze kon vrijwel iedereen een aanvraag doen en daardoor is bij velen de hoop gewekt om geld te kunnen ontvangen, terwijl eigenlijk vaststond dat niet alle woningeigenaren in aanmerking konden komen. Deze werkwijze leidt tot willekeur en past niet bij een goede verdeling van geld over een groep mensen die in hetzelfde schuitje zit.
Het bestuursakkoord is weliswaar gesloten tussen de bestuurders van de aardbevingsregio en het Rijk, maar is ook ter bespreking langs geweest in de Staten. Geen enkel Statenlid heeft destijds over de uitwerking van deze regeling vragen gesteld, al heeft mijn collega Bakker wel gevraagd om op de hoogte te worden gehouden van de ‘governance’. De concrete uitwerking was toen nog niet duidelijk, maar na de uitkering van de eerste ronde zijn er eigenlijk ook geen vragen gesteld. Aangezien de bestuurders van de aardbevingsregio het akkoord met het Rijk hebben gesloten, vragen wij onze bestuurders om te reflecteren op de totstandkoming van de regeling voor 300 miljoen. Deelt het College de mening van de VVD dat er beter gekozen had kunnen worden voor een regeling die algemeen beschikbaar zou zijn geweest?
Reflectie is goed, maar het is nu tijd om gezamenlijk vooruit te kijken naar oplossingen. Hoe helpen we de Groningers verder? De bestaande regelingen uit de bestuursovereenkomst kunnen we niet herzien, maar een aanvulling of derde ronde is wenselijk en gerechtvaardigd gezien de gewekte verwachtingen en het herstel van vertrouwen. Het bestuursakkoord bevat ook de mogelijkheid tot aanpassing in omstandigheden dat ongewijzigd voortzetten onredelijk uitpakt. Ook los van een eventuele extra winning lijkt ons dit het geval. Hoe kijkt het college daar tegenaan?
Mocht het kabinet de gaswinning toch tijdelijk verhogen, dan is er ook een extra zwaarwegende reden om in te zetten op geld voor woningverbetering.
Vandaag staat de 10.000 euroregeling centraal, maar als we breder kijken naar het bestuursakkoord zien we meer regelingen waarin Groningers aanspraak kunnen maken op verduurzamingssubsidie. Ook hier geldt een subsidieplafond. Kan het college ook een indicatie geven van de verwachte belangstelling voor deze subsidies?
Vooruitkijkend naar de toekomst is het belangrijk om zorgvuldig te zijn met de gewekte verwachtingen en haalbare regelingen te maken. Om iedereen goed te kunnen bedienen is een grote som nodig van het Rijk, maar laten we ons nu gezamenlijk maximaal inspannen om te zorgen dat de derde ronde er komt!