Veel ingewikkelde uitdagingen overspoelen ons land, denk aan de stijgende prijzen van energie en boodschappen, veiligheid, tekort aan huizen, de stikstof-ellende. De kwaliteit van leven staat voor veel mensen zwaar onder druk, zeker ook in het Noorden.
Gaat dit over mij?
Als je de praatprogramma’s op TV echter ziet, dan denk je: zijn dit nu écht de problemen waar het over moet gaan in dit land? Dit gaat niet over mij. Mensen die zich druk maken over havermelk in de koffie, of over de kaars van Johan Derksen. Alsjeblieft zeg. Terwijl wij in het Noorden heel andere zorgen hebben. Hoe betaal ik mijn energienota? De energiearmoede is hier het grootst, met veel slecht geïsoleerde huizen. Hoe kom ik snel op mijn school of werk? Landelijke investeringen in openbaar vervoer en wegen vinden maar mondjesmaat plaats. Hoe houden we het platteland leefbaar? Natuur- en stikstofwetgeving zet alles steeds verder op slot, er mag straks helemaal niks meer: niet bouwen, geen boerderijen of andere bedrijven runnen, geen fietstochten of evenementen op het platteland organiseren. Waarom doen ze dáár niets aan? Sterker nog: maken die politici het niet juist nog erger voor ons?
Onbehagen
In het najaar van 2021 verscheen het rapport ‘Regionaal Maatschappelijk Onbehagen’, opgesteld door twee onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen: Caspar van den Berg en Annemarie Kok. Ze concludeerden dat de onvrede onder de mensen vooral voorkomt aan de randen van het land, bij mensen met een lager inkomen en een beroepsopleiding, in regio’s met specifieke problemen zoals aardbevingen, krimp en armoede. Bij mensen die het gevoel hebben dat hun problemen niet serieus worden genomen in de landelijke politiek. Diezelfde mensen herkennen zichzelf ook totaal niet meer in de landelijke media. De spijker op zijn kop!
Oplossingen
Dit onbehagen uit zich onder andere in proteststemmen bij verkiezingen. Daarmee wordt het probleem echter niet opgelost. Hoe kan dat dan wél? Dat is ook onderzocht. De oproep is helder:
(1) zorg voor een stevige aanpak van maatschappelijke problemen die zich in de buitengebieden extra sterk voordoen (denk aan werkloosheid, volksgezondheid, toegang tot en kwaliteit van publieke voorzieningen);
(2) geef een scherper beeld en publieke erkenning van de specifieke problemen van de verschillende gebieden, en ondersteun een gebiedsgerichte aanpak;
(3) zorg voor een betere verdeling van investeringen over het land, voor een betere vertegenwoordiging van alle regio’s in politiek Den Haag én een grotere aanwezigheid van de rijksoverheid in de regio;
(4) verbeter de kwaliteit van het openbaar bestuur (politiek maar ook ambtelijk vakmanschap).
Een hele mond vol. Maar wat ons betreft is er geen tijd te verliezen. “Den Haag” lijkt inmiddels wakker geschud en moet hiermee vol aan de bak!
Regionale effecten
De eerder opgestarte ‘Regio Deals’, investeringen in delen van het land met bijzondere uitdagingen, passen goed bij deze aanbevelingen dus daar moeten we mee door gaan. We verwachten bovendien een krachtige reactie van het kabinet op het aardbevingsrapport, waarbij ze kan laten zien dat ze geleerd heeft van het verleden. Maar ook roepen we de ministeries op die gaan over wegen en openbaar vervoer, over de vestiging van rijksdiensten, over natuur en stikstof, over landbouw en economie, om met een heel andere bril te gaan kijken. Er wonen hier in het Noorden nu eenmaal minder mensen en de afstanden zijn groot: dat betekent andere kosten/baten als je alle inwoners dezelfde kwaliteit van leven gunt! Zet samen met de regio de juiste stappen, passend bij de lokale behoeften.
Laten we bovendien snel ophouden om alles vanuit Den Haag met generieke wetgeving te willen dichttimmeren. De Eerste Kamerleden die we straks gaan kiezen in de Provinciale Staten roepen we op: toets de wetten niet alleen op rechtmatigheid, uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid, maar vooral óók op hoe ze uitpakken juist in de regio en op het platteland. Als ze daar niet het gewenste effect hebben: stuur de wetten terug naar de tekentafel.
Dit is nodig om Nederland als geheel sterker te maken en de -ook door ons- gevoelde kloof weer te dichten. Niet door te schreeuwen, te drammen of rare tweets te versturen en daarmee de kloof nog groter te maken. Maar door nauw samen te werken aan het verder verhogen van de welvaart van ons land, ook van het Noorden. Vanuit onze kennis van de regio, met onze korte lijnen in het Noorden en richting Den Haag, werken we daar graag aan mee. Over geografische en politieke scheidslijnen heen.
Mirjam Wulfse, Willemien Meeuwissen-Dekker en Avine Fokkens-Kelder
VVD lijsttrekkers voor de Provinciale Statenverkiezingen in Drenthe, Groningen en Friesland.